Metody uczenia się opartego na współpracy dzielą się na dwie kategorie:
1. ustrukturyzowane – mające na celu opanowanie konkretnej wiedzy – oraz
2. nieformalne – skoncentrowane na dynamice relacji, projektach lub dyskusji.
Warto być świadomą(ym) powyższego podziału, a także tego, na czym nam w danej sytuacji edukacyjnej zależy – poprawie wyników czy budowaniu społeczności.
W tym wpisie skupię się na kategorii pierwszej nazywanej inaczej uczeniem się w zespołach (UZ). Zakłada ona wspólną pracę oraz odpowiedzialność za swoją i cudzą naukę – cel oraz sukces osiąga się wtedy, gdy WSZYSCY opanują materiał. Nacisk położony jest zatem nie na działanie, ale na nauczenie się czegoś.
W przypadku opcji ustrukturyzowanej – według badań – o efekcie decydują trzy rzeczy:
1. nagrody (niestety, niestety) przyznawane wtedy, gdy grupa jako całość osiągnie wynik wyższy niż zakładano.
2. indywidualna odpowiedzialność polegająca na tym, że sukces wszystkich zależy od indywidualnych osiągnięć jednostek. Członkowie zespołu pilnują zatem, czy każdy jest dobrze przygotowany do sprawdzianu.
3. równe szanse na odniesienie sukcesu – wszystkim rzuca się to samo wyzwanie: „Poprawcie poprzedni wynik”, a nie porównujcie się z koleżankami(ami). Liczy się postęp, a nie talent.
Szczegółowo przebadano cztery metody UZ: ligi – zespoły – osiągnięcia, zespoły – gry – turnieje, indywidualizacja za pomocą zespołu oraz oparte na współpracy zintegrowane czytanie i pisanie.
Opiszę dwie pierwsze, ponieważ dostosować je można do większości przedmiotów i poziomów nauczania:
LIGI – ZESPOŁY – OSIĄGNIĘCIA
czas trwania pracy: 3 do 5 godzin
etap 1. uczennice(owie) zostają przydzieleni do 4-osobowych zespołów zróżnicowanych pod każdym możliwym względem.
etap 2. nauczyciel(ka) prowadzi lekcję, a dzieciaki pracują w grupach, dbając o to, aby każda osoba opanowała materiał.
etap 3. członkinie(owie) zespołu SAMODZIELNIE piszą kartkówkę.
etap 4. wynik kartkówki każdej osoby porównuje się do tego, jak radziła sobie w przeszłości.
etap 5. nauczyciel(ka) przyznaje punkty, na podstawie tego, w jakim stopniu poziom wcześniejszych osiągnięć został utrzymany bądź podniesiony.
etap 6. punkty są sumowane w ramach zespołów, a te, które spełnią określone kryteria, zdobywają dyplomy bądź nagrody.
ZESPOŁY – GRY – TURNIEJE
etapy od 1. do 2. przebiegają tak samo.
etap 3. nauczyciel(ka) zmienia przydział uczennic(ów) do grup, dobierając ich pod względem osiąganych wyników w 3-osobowe zespoły.
etap 4. zamiast sprawdzianu odbywa się turniej, w którym rywalizują ze sobą zespoły o podobnych osiągnięciach.
UWAGA! Zwycięzca zawsze zapewnia swemu zespołowi taką samą liczbę punktów – uczennice(owie) o słabszych oraz wyższych osiągnięciach (rywalizujący z podobnymi sobie) mają więc równe szanse na osiągnięcie sukcesu.
etap 5. Zwycięzcy otrzymują dyplomy bądź nagrody.
